Hieronder vindt u een overzicht van verschillende werksessies tijdens de Werkconferentie Topsector Energie 2018.
6. Werksessie ‘Ontwikkelen van gebruikersgerichte energiediensten’
Ruth Mourik, oprichter van onderzoek- en adviesbureau Duneworks, vertelt over haar sessie ‘Ontwikkelen van gebruikersgerichte energiediensten’ op de Werkconferentie Topsector Energie 2018. Ze gaf die samen met Ideate, een service design bureau.
Waar ging uw sessie over?
‘Over slimmere businessmodellen. Uit veel onderzoek blijkt dat technologieën, producten en diensten meer succes hebben als ze ontwikkeld zijn vanuit het perspectief van de eindgebruiker. Breng dus eerst de wensen van de eindgebruiker in kaart voordat je met de ontwikkeling, productie en verkoop begint. In onze werksessie kregen deelnemers te zien aan welke voorwaarden een businessmodel moet voldoen om “gebruikersgedreven” te zijn. Ze zagen dat een businessmodel voor een service heel anders is dan voor een product. En dat succesvolle proposities bijvoorbeeld zoveel mogelijk een compleet en geïntegreerd systeem zijn, waarbij de klant zo min mogelijk zelf onderdelen ervan bij elkaar hoeft te brengen. Onze workshop bestond uit een creatief rollenspel, dat deelnemers stimuleerde na te denken over hoe ze tot innovatieve businessmodellen kunnen komen en welke partijen en instrumenten daarbij nodig zijn.’
Wat waren de belangrijkste uitkomsten?
‘We wilden met de deelnemers nadenken over wat alle betrokken partijen in het energiesysteem kunnen doen om producten en diensten meer gebruikersgedreven te maken. Dus niet alleen product- of dienstontwikkelaars, maar ook energiebedrijven, netbeheerders en overheden. Ja, de overheid is óók verantwoordelijk voor het centraal stellen van eindgebruikers. Zij mag het niet aan de markt alleen overlaten. Ze moet er mede voor zorgen dat ondernemers niet meer continu vastlopen in randzaken; regelgeving die niet meewerkt, bijvoorbeeld, of ongeschikte infrastructuur. Biedt ontwikkelaars hulp bij het centraal stellen van die eindgebruiker. Neem het huidige subsidiesysteem. De meeste subsidieregelingen zijn aankoopgericht: geldig tot het moment van aankoop. Waarom bestaat er bijna geen subsidie die zich richt op de gebruiksfase? Of subsidie om ervoor te zorgen dat gebruikersbehoeften duidelijk worden? Dat past veel beter bij gebruikersgedreven businessmodellen.’
7. Werksessie ‘CO2 Serious Game’
Stella Heijnens is Communications & Event Officer bij TKI Energie en industrie. Op de Werkconferentie Topsector Energie 2018 was ze aanwezig bij de sessie ‘CO2 Serious Game’, in haar rol als coördinator van de ontwikkeling van deze game.
Waar ging uw sessie over?
‘Over de CO2 Serious Game, een spel mede ontwikkeld door de TKI Energie en Industrie. Hierin ervaar je als deelnemer de dilemma’s waar de energiesector tegenaan loopt in de energietransitie. Het spel maakt de uitdagingen, problemen én oplossingen van deze sector inzichtelijk. Door kennis en ervaring uit te wisselen leer je van andere spelers – en zij van jou. Je speelt het spel in de rol van industrieel, ambtenaar of ondernemer. Door te schuiven met energiebesparende maatregelen, zoals het gebruik van biomassa of warmtepompen, krijg je een breder beeld van waar de transitie uit bestaat. Er is een moderator aanwezig die zorgt dat de spelregels gevolgd worden. En er is een Expert Host: iemand met veel energiekennis die hulp en advies biedt.’
Wat zijn de belangrijkste uitkomsten?
‘We spelen dit spel op verschillende plekken, dus is de samenstelling van deelnemers overal anders. Dit keer waren de meesten actief binnen de overheid. Het was leuk om te merken hoe goed iedereen zijn rol oppakte. Daardoor ontstond er bijvoorbeeld begrip voor het feit dat ondernemers bepaalde zaken graag sneller willen regelen. Of meer subsidie zouden willen. Maar ook voor het feit dat ambtenaren een hoge werkdruk hebben en dat de subsidiepot nu eenmaal beperkt is. Als TKI Energie en Industrie kregen we opbouwende kritiek op bepaalde regels en spelelementen. Hier zijn we blij mee: die feedback gaan we gebruiken voor de bordspelvariant die we nu gaan ontwikkelen.’
Werksessie ‘Internet of Energy en AI: de maatschappelijke en technische potentie en haalbaarheid’
8. Werksessie: ‘Internet of Energy en AI: de maatschappelijke en technische potentie en haalbaarheid.’
Onder die titel startte Technology Evangelist Tijs Wilbrink zijn sessie op de Werkconferentie Topsector Energie 2018.
Waar ging uw sessie over?
‘Over een decentraal energiesysteem. Dankzij technologische innovatie kunnen we energie duurzaam opwekken – bijvoorbeeld met zonnepanelen. En heb je meer stroom opgewekt dan je zelf nodig hebt? Dan kun je die stroom doorgeven aan een ander, met behulp van het internet. Dat noem je The Internet of Energy. Zo’n nieuw, decentraal energiesysteem helpt de doelstellingen van het klimaatakkoord dichterbij te brengen. Maar er schuilt ook gevaar in. Vraag en aanbod is bij dit energiesysteem onvoorspelbaarder. Je bent bijvoorbeeld afhankelijker van het weer. Het decentrale en onvoorspelbare karakter spelen partijen met geavanceerde algoritmes in de hand. We willen voorkomen dat grote technologiebedrijven The Internet of Energy gaan domineren. Om dit soort gevaren te beperken en voorkomen, moeten we randvoorwaarden opstellen en afspraken maken. In onze werksessie bespraken we hoe die voorwaarden en afspraken eruit zouden kunnen zien.’
Wat waren de belangrijkste uitkomsten?
‘Door het ontbreken van duidelijke voorwaarden en afspraken, vastgelegd in beleidsvoorstellen van bedrijven en overheden, blijft de ontwikkeling van The Internet of Energy achter. Om dit te veranderen, willen we dat die beleidsvoorstellen sneller tot stand komen. Dat kunnen we onder meer bereiken door contact te leggen tussen netbeheerders, energieleveranciers, strategen en technologiebedrijven. Zij moeten samen het publieke belang van dit nieuwe energiesysteem onder woorden brengen – en er de weg voor vrijmaken. Als je de publieke waarden van het systeem expliciet maakt, heb je betere richtlijnen voor de technische kant van het verhaal – van algoritmes tot artificial intelligence.’
Werksessie ‘Ontwerpen voor eindgebruikers’
9. Werksessie ‘Ontwerpen voor eindgebruikers.’
Zo heette de werksessie van twee Topconsortia voor Kennis en Innovatie – TKI Urban Energy en TKI CLICKNL – op de Werkconferentie Topsector Energie 2018.
Waar ging de sessie over?
‘De centrale vraag was: hoe kunnen ontwerpers eindgebruikers in de energietransitie centraal stellen?’, zegt Nathalie Waser, Strategic Design Consultant. ‘Neem de energietransitie van een woonwijk. Die vereist allerlei soorten ontwerpen: van communicatiemiddelen en participatietrajecten tot warmte-oplossingen en ondersteunende diensten. Hoe zorg je ervoor dat die ontwerpen aansluiten op de specifieke wensen en behoeften van bewoners en ondernemers?’ Deelnemers kregen de vraag waarom zij hun woning zouden verduurzamen. En wat hen zou helpen direct aan de slag te gaan. Nathalie: ‘Er kwamen veel verschillende antwoorden. Deelnemers bleken heel diverse redenen te hebben en belemmeringen te ervaren. Dat liet direct zien dat er veel inlevingsvermogen en creativiteit nodig is om mensen aan te sporen tot verduurzaming.’
Welke uitkomsten waren er nog meer?
Gedragswetenschapper Gerdien de Vries liet deelnemers kennismaken met theorieën van gedragsbeïnvloeding en -verandering. ‘Vervolgens vroeg ik hun om die theorieën toe te passen op een casus’, vertelt zij. ‘Hierin zocht een gemeente naar interventies om haar inwoners minder gas te laten verstoken met hun verwarming.’
De deelnemers kwamen al snel met oplossingen. ‘Bijvoorbeeld een app die oude met nieuwe energiefacturen vergelijkt. Of wijkmonitoring, waarbij warmtefoto’s alle inwoners tonen wie goed bezig is en wie nog te veel stookt. Maar ook: belastingkorting per bespaarde kubieke meter. Douches die vanzelf kouder worden. Energiesystemen die alleen ruimtes verwarmen waar mensen zijn. En een wedstrijd waarmee straten een complete energie-renovatie kunnen winnen. De diversiteit aan ideeën was echt enorm.’
10. Werksessie ‘The Energy Transition Game’
Yanniek Huisman, projectmanager Topconsortium Kennis en Innovatie (TKI) Wind op Zee, vertelt over zijn sessie ‘The Energy Transition Game’ op de Werkconferentie Topsector Energie 2018.
Waar ging uw sessie over?
‘Over een spel dat young professionals van het TKI Wind op Zee ontwikkelden – in samenwerking met Talent voor Transitie en de Klimaat en Energie Koepel (KEK). In de Energy Transition Game simuleren deelnemers gezamenlijk een energietransitie. Ze kruipen daarbij in een andere rol dan ze in het dagelijks leven vervullen. Je wint het spel door een zo laag mogelijke CO2-uitstoot te realiseren, met zo min mogelijk kosten. Aan de sessie tijdens de Werkconferentie deden mensen mee uit de overheidssector en het bedrijfsleven, inclusief consultancybureaus. De feedback was positief: zij vonden het erg interessant en vermakelijk.’
Wat waren de belangrijkste uitkomsten?
‘Ons voornaamste doel was het inlevingsvermogen van deelnemers te versterken. Als zij zich kunnen inleven in de problemen en uitdagingen van andere spelers in de energiesector, hebben ze meer begrip voor elkaar en komen ze sneller tot de vereiste samenwerking. Neem het thema elektriciteit. Sommige deelnemers zagen windparken op zee als dé manier om grootschalig duurzame elektriciteit op te wekken. Anderen benadrukten dat daarbij ook rekening moet worden gehouden met natuurbeheer en de visserij. In de energietransitie moet je bij elk idee met meerdere perspectieven rekening houden. Dat bracht ons spel ook op de Werkconferentie weer goed naar voren.’
Meer werksessies ?