Ventilatoren

Samenvatting

Ventilatoren zorgen voor een geforceerde luchtweging in een ruimte waardoor een verkoelend effect wordt ervaren.

Wat is het?

Ventilatoren zorgen voor een geforceerde luchtweging in een ruimte waardoor een afkoelend effect wordt ervaren. Door de luchtbeweging langs het lichaam wordt verdamping bevordert en koelt de huid af. Het voelt daardoor bij een hogere binnentemperatuur behaaglijker dan zonder deze luchtbeweging. De ruimte wordt dus niet gekoeld, maar er wordt meer lichaamswarmte afgevoerd.

Ventilatoren zijn er in vele soorten en maten, zoals een plafondventilator, torenventilator, en een tafel- of vloerventilator, geschikt voor woningen tot en met grote hallen. Het principe van deze ventilatoren blijft gelijk: aan de achterkant van de ventilator wordt lucht aangezogen, die aan de voorkant versneld wordt uitgeblazen.

Waar is het geschikt?

Een ventilator kun je gebruiken voor persoonlijke beïnvloeding van thermisch microklimaat op de werkplek en in een woon- of slaapkamer. De meeste ventilatoren (met uitzondering van de klassieke plafondventilator) kunnen verschillende richtingen op blazen waardoor het koelend effect door de ruimte heen wordt verplaatst.

Waar je de ventilator plaatst is afhankelijk van de ruimte en je wensen. Door de ventilator bij of op de tafel te zetten waar je aan zit kun je direct het thermisch comfort verbeteren. Tafelventilatoren zijn klein en compact, vloerventilatoren zijn daarentegen geschikt voor grotere ruimtes. Omdat deze veelal krachtiger zijn maken ze doorgaans ook meer geluid. Met een plafondventilator neem je geen vloerruimte in beslag en kun je het comfort in de gehele ruimte gunstig beïnvloeden.

Hoe duurzaam is het?

Het materiaal en het energiegebruik van de ventilator zorgt voor milieubelasting. Vergeleken met airconditioning is het energiegebruik betrekkelijk gering, en er is veel minder (schadelijk) materiaal nodig.

Ventilatoren kunnen helpen bij een betere ventilatie binnenshuis. Doordat ventilatoren kunnen zorgen voor bepaalde luchtstromingen in een ruimte, wordt deze beter geventileerd bij openstaande ramen. Een betere ventilatie kan bijdragen aan een gezonder binnenmilieu.

Gebruik

Ventilatoren worden toegepast om het thermisch comfort te verbeteren en te zorgen voor een verkoelend effect. Het gebruik is sterk afhankelijk van de omgeving en wensen van de gebruiker. Op kantoren en in kleine ruimtes kan een tafelventilator voldoen, voor iets grotere ruimtes is een toren-, vloer- of plafondventilator meer geschikt.

De belangrijkste aspecten van een ventilator zijn het vermogen, (instelbare) snelheid, (automatisch bewegende) verschillende blaasrichtingen, het geluid en de grootte van de waaier. In een aantal gevallen is het mogelijk om een timer in te stellen, wat ideaal is voor het beperken van het stroomverbruik wanneer men bijvoorbeeld gaat slapen.

Stand van de techniek

Ventilatoren zijn veelvoorkomend in allerlei soorten en maten en worden al decennialang gebruikt om passief te 'koelen'. Meer recent is een systeem op de markt dat niet alleen de lucht verspreidt, maar deze tevens reinigt.

Een bijzondere vorm is dat het onderdeel uitmaakt van een systeem van microklimatisering: een systeem van persoonlijke verwarming en koeling op de werkplek. Geforceerde convectie maakt hier overigens maar een heel klein onderdeel van uit. Microklimatisering is al 30 jaar verkrijgbaar maar breekt niet echt door in de markt.

Aandachtspunten, voor-/nadelen

Geforceerde convectie zorgt voor een lichte verbetering van situaties die niet voldoen qua zomercomfort. Het is meer geschikt als ad hoc oplossing voor problematische situaties dan als structurele oplossing.

Geforceerde convectie door het gebruik van ventilatoren kan tocht en geluidoverlast veroorzaken. Een constante koude luchtstroom op het lichaam kan voor stijve spieren of verkoudheid zorgen.

Hoewel een ventilator per stuk een betrekkelijk laag elektriciteitsverbruik heeft kan het verbruik alsnog sterk oplopen wanneer bijvoorbeeld bij elke werkplek een ventilator aan staat. Het elektriciteitsverbruik vormt een warmtelast die de temperatuur in een ruimte juist iets verhoogt in plaats van verlaagt.

Bronnen / verder lezen

1. "Microklimatisering : optimaal comfort en minder energiegebruik", Zeiler, W.; Houten, van, M.A.; Besselink, H.; Filippini, G.J.A.; Veerman, J. TVVL 2010, no 7-8, https://research.tue.nl/en/publications/microklimatisering-optimaal-comfort-en-minder-energiegebruik
2. "Microklimatisering in de Praktijk", TVVL 2014-02, https://tvvlconnect.nl/thema/duurzaamheid-circulariteit/documenten/1301-microklimatisering-in-de-praktijk