Samenvatting
(Elektrische) apparaten en installaties die binnen worden gebruikt, geven warmte af: elektrische (rest)warmte. Uiteindelijk komt bijna alle omgezette energie uit een elektrisch apparaat als warmte in de ruimte terecht.
| Type maatregel | Bouwkundig |
| Oplossing voor | Vermijden koelbehoefte |
| Koelcategorie | Weren van warmte |
| Voordelen | Lagere energierekening |
| Nadelen | Apparaten verplaatsen of vernieuwen |
| Kosten | Verschilt per apparaat |
| Energie-efficiëntie | n.v.t. |
| Technology Readiness Level | 9 - demonstratie van het echte systeem in een gebruiksomgeving |
Wat is het?
(Elektrische) apparaten en installaties die binnen worden gebruikt, geven warmte af: elektrische (rest)warmte. Uiteindelijk komt bijna alle omgezette energie uit een elektrisch apparaat als warmte in de ruimte terecht. Dat gebeurt bij:
- proceswarmte (wasmachine);
- elektrische omzettingsrendementen (computer/laptop of televisie);
- indirecte omzetting (het licht uit een monitor) of de beweging van lucht uit een stofzuiger.
Ook een koelkast/vriezer die in principe alleen warmte verplaatst, heeft hiervoor een extra deel elektrische energie nodig. Die geeft daarmee dus ook warmte af aan de omgeving. Behalve deze genoemde energieomzettingen is er ook sprake van beperkte efficiëntie van, met name oudere, netvoedingsadapters (enkele procenten, per apparaat in de orde van 1 tot 10 Watt). Voor apparaten die wel aangesloten zijn, maar niet in gebruik zijn, heet dit 'sluipverbruik'.
De aanwezigheid van mensen en dieren leidt tot opwarming van de ruimte, duidelijk te merken als er een huiskamerfeest wordt gegeven. Mensen dragen ongeveer 50 tot 100 Watt bij (in rust).
Waar is het geschikt?
Beperken van interne warmtelast kan in alle gebouwen. Als er minder interne warmtelast is, betekent dat er minder vermogen nodig is om te koelen. De warmteafgifte van mensen en apparatuur is beperkt vergeleken met de ruimteverwarmingsinstallatie maar kan, zeker in goed geïsoleerde woningen, een significante hoeveelheid zijn en juist het laatste 'zetje' waardoor temperaturen te hoog oplopen. Deze extra warmte is buiten het stookseizoen daarom ongewenst.
Dit type warmtebijdragen zit verwerkt in de normberekeningen voor het risico op oververhitting in woningen en het energielabel (NEN 7120, paragraaf 10.2.2, NTA 8800 paragraaf 7.5.3).
Hoe duurzaam is het?
De interne warmtelast beperken, verlaagt de CO2-uitstoot en draagt bij aan een beter milieu. Zeker als er 's zomers door elektrische (rest)warmte ook nog actief moet worden gekoeld. Elke vorm van ruimteverwarming is efficiënter en stoot minder CO2-uit dan elektrische (rest)warmte. Ook is er geen sprake van een positief effect van de interne warmtelast in de winter, het stookseizoen: totdat de Nederlandse elektriciteitsmix gemiddeld praktisch CO2 neutraal is, kan dus beter verwarmd worden met een goede CV-ketel op aardgas of met een elektrische warmtepomp, dan via elektrische restwarmte.
Gebruik
Wanneer verouderde of onzuinige apparatuur wordt vervangen door nieuwe, zuinigere heeft dat meestal direct positief effect. Elke, continu aanwezige, Watt elektrisch (sluip)verbruik, kost een gemiddeld huishouden ongeveer € 2,- per jaar aan directe elektriciteitskosten. Tweedehands gebruik van bijvoorbeeld een oude koelkast is daarom ook niet aan te raden. Belangrijk is dat afgedankte apparatuur op een correcte manier wordt afgevoerd/gerecycled. Klassiek voorbeeld is de gloeilamp, waarbij meer dan 90% van het vermogen als onzichtbare warmte wordt afgegeven. Spaarlampen hebben al minder restwarmte (30%) en LED-verlichting gaat richting de 10%.
De warmtelast van bestaande apparaten beperken, betekent vaak ook een kleine wijziging in het gebruik ervan. Door de 'eco-stand' op vaatwasser of media-box in te schakelen, wordt al minder energie verbruikt.
Stand van de techniek
Toepassing van energiezuinige huishoudelijke apparatuur en verlichting is marktrijp. Voor consumentenproducten (witgoed) is er een Europees energielabel: de keuze voor efficiënte apparatuur is dan binnen de apparaatklasse mogelijk (A+++ t/m G). Ook kan het energiegebruik in absolute zin (bij een standaard gebruikspatroon) worden vergeleken (kWh per jaar).
Energielabels en ecodesign eisen (minimum efficiency eisen) zijn belangrijke onderdelen van het Europese en Nederlandse energiebesparingsbeleid. Per 2021 gelden aangescherpte eisen aan de energie-efficientie van de meestvoorkomende huishoudelijke apparaten. De Energielabelklassen worden herzien zodat ze weer 10 jaar mee kunnen. Apparaten die nu een A+++ label hebben, vallen dan terug naar hooguit een B-label.
Aandachtspunten, voor- en nadelen
De interne warmtelast verminderen door energiezuinigere apparaten te kopen, is een investering voor de lange termijn, zeker gezien de terugverdientijd van de meeste apparaten. Een nadeel is dat niet alle soorten apparaten zich lenen voor verminderd of uitgesteld gebruik.