Is het bestaande Nederlandse aardgasnetwerk geschikt voor de distributie van waterstof in plaats van aardgas? En zo ja, is het voor Nederland economisch haalbaar om over te stappen van aardgas op - bij voorkeur groene - waterstof? Ja, zeggen onderzoekers van waterstofproject HyDelta op beide vragen. Deze maand presenteren zij de uitkomsten van de eerste fase van hun onderzoek (HyDelta 1). Op 6 oktober overhandigde projectleider Julio Garcia het samenvattende rapport van HyDelta 1 aan minister Rob Jetten van Klimaat en Energie, tijdens het Wind meets Gas symposium in Groningen.
Binnen HyDelta, dat door een subsidie (PPS-toeslag) van het TKI Nieuw Gas van de Topsector Energie mogelijk werd gemaakt, werken Gasunie, Netbeheer Nederland, New Energy Coalition, TNO, Kiwa en DNV samen. De partijen stelle zich tot doel om de obstakels weg te nemen die het grootschalig toepassen van waterstof in Nederland in de weg staan.
Veel toepassingsmogelijkheden
Volgens projectleider Julio Garcia (New Energy Coalition) is waterstof een energiedrager met veel toepassingsmogelijkheden: “In de industrie wordt het al gebruikt als brandstof, maar ook als grondstof bij de productie van kunstmest, amoniak, methanol en benzine. Richting de toekomst zien we grote kansen voor waterstof als vervanger van diesel, dus als brandstof voor met name zware trucks en bussen. Daarnaast denken we dat waterstof een goede vervanger kan worden van aardgas voor het verwarmen van een deel van de huizen en gebouwen in Nederland.”
Tijdens HyDelta 1 richtte het onderzoek zich op de geschiktheid van het Nederlandse aardgasnet voor waterstof, op veiligheidsvraagstukken en op het economisch perspectief dat waterstof biedt.
Geschikt voor waterstof
“We ontdekten dat de Nederlandse gasinfrastructuur erg geschikt is voor waterstof”, vertelt Garcia enthousiast. “Dat was een positieve uitkomst. Het gasnetwerk bestaat uit allerlei onderdelen: gasstations, pijpleidingen, fittingen en aansluitingen, veiligheidskleppen, meters, cv-ketels. Dat maakt dit vraagstuk wel ingewikkeld, want bij al die onderdelen moet je de vraag stellen: zijn ze geschikt voor waterstof? Het antwoord was in veel gevallen: ja.” Wel moeten standaarden en veiligheidseisen ontwikkeld worden, benadrukt hij.
Garcia: “Er is nu nauwelijks regelgeving voor waterstof. Daar komt bij dat er mogelijk nog onvoldoende maatschappelijk draagvlak voor waterstof is. Veel mensen denken dat waterstof gevaarlijk is en dat klopt. Het kan ontbranden en ontploffen, maar dat kan aardgas ook.” Daarom probeert HyDelta niet om het gebruik van waterstof 100 procent veilig te krijgen, laat de projectleider weten. “Wél proberen we om waterstof op hetzelfde veiligheidsniveau te krijgen als aardgas. Dat is mogelijk, denken wij. Want veel kennis bij netbeheerders is toepasbaar op waterstof. Ook veel werkinstructies voor aardgas lijken geschikt voor waterstof.”
Sterke speler worden
Een tweede doorbraak tijdens HyDelta 1 was de conclusie dat de Nederlandse productie van waterstof niet duurder hoeft te zijn dan import uit andere landen. “Nederland kan zelf waterstof produceren – ook groene waterstof – tegen prijzen die kunnen concurreren met importprijzen”, licht Garcia toe. “Daardoor zijn we voor de overgang naar waterstof niet afhankelijk van andere landen; we kunnen dit in potentie zelf realiseren.” Door deze omstandigheden kan Nederland een belangrijke speler worden in een toekomstige West-Europese waterstofeconomie, denkt Garcia.
Materialen testen
HyDelta 1 krijgt op twee terreinen een vervolg, laat hij weten. “In HyDelta 2 richten we ons op losse onderdelen van het gasnetwerk. We gaan testen of de materialen waarvan ze gemaakt zijn nog steeds veilig zijn wanneer je overstapt van aardgas op waterstof.” Garcia verwacht medio 2023 met resultaten te komen. Daarnaast gaan de netbeheerders nieuwe pilots inrichten om het verwarmen van woningen met waterstof verder te testen, zegt Garcia. “Op dat vlak lopen al verschillende pilots. Netbeheerders geven aan dat ze die willen uitbreiden. Dat is een goede zaak, want pilots kunnen de bevestiging geven dat verwarmen met waterstof op grote schaal mogelijk is, juist in dat deel van de gebouwde omgeving waar duurzame alternatieven tekort schieten.”
De projectleider verwacht dat Nederland voor 2030 grote stappen kan zetten richting grootschalig waterstofgebruik, bijvoorbeeld in de chemische industrie. Zeker als ook het produceren van groene waterstof een vlucht gaat nemen. “Daarbij helpen de uitkomsten van het HyDelta-onderzoek”, zegt hij. “Voor onderzoekers, investeerders en overheden is dit een bevestiging dat het kan. Nu is het wachten op grote partijen die zeggen: let’s do it!”.
Het samenvattende rapport vindt u hier.
Wilt u ook bijdragen aan waterstofinnovatie? Neem dan contact op met TKI Nieuw Gas.