De Topsector Energie werkt sinds haar oprichting in 2010 aan innovaties die de energietransitie versnellen. Daarnaast versterken we de internationale concurrentiepositie van Nederland. Dat doen we in nauwe samenwerking met bedrijven, overheden en kennisinstellingen. Samen kennis opbouwen en delen, is daarbij zeer belangrijk. Dit is een van de meest belangrijke taken van de Topsector Energie.
De Universiteit van Utrecht (UU) bracht daarom in kaart hoe de afgelopen 8 jaar netwerken tussen organisaties zijn opgebouwd. De onderzoekers keken hoe kennis binnen de projecten wordt gedeeld. Topsector Energie en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland gaven de opdracht voor deze verdiepende studie.
'Werken aan de juiste weg'
De afgelopen 8 jaar maakten we gebruik van allerlei innovatieregelingen. Om succesvol en snel te innoveren is blijvend leren en kennis delen belangrijk. Dat gaat niet altijd vanzelf. Soms is daarbij hulp nodig. Want we willen niet het wiel op 10 plekken uitvinden. Tegelijkertijd vinden we het ook spannend om 'ons' briljante idee te delen met anderen.
De UU heeft in het bijzonder gekeken naar de belangrijkste actoren. Dat zijn de mensen binnen organisaties die in meerdere netwerken, projecten of over een langere periode betrokken zijn. Zij geven kennis door van het ene naar het andere netwerk. Het onderzoek levert daarover interessante inzichten over ieder netwerk. De Topsector ziet het onderzoek als de bevestiging dat 'we aan de juiste weg werken'. Daarom blijven we investeren om kennis zo breed mogelijk te delen. Zowel binnen de eigen netwerken als over sectorgrenzen heen.
De belangrijkste actoren en concurrentiegevoeligheid
In het onderzoek keek de UU naar 8 verschillende kennisnetwerken. Netwerken van wind op zee tot de gebouwde omgeving. Als je binnen een van deze netwerken actief bent, weet je hoe verschillend ze zijn!
Doordat de belangrijkste actoren in meer projecten, netwerken en/of innovatiefases actief zijn, zijn ze een doorgeefluik van kennis. In het onderzoek worden ze 'brokers' genoemd. Het is daarom nodig dat deze actoren zich bewust zijn van hun belangrijke rol. We moeten ze daarin ondersteunen.
Uit het onderzoek blijkt ook dat kennisdeling in de onderzoek- en ontwikkelfase vaker gebeurt, dan in de demonstratiefase. Het onderzoek toont dat concurrentiegevoeligheid en intellectueel eigendom daarbij een belangrijke rol in spelen. De Topsector Energie stimuleert daarom dat kennisdeling desondanks maximaal blijft plaatsvinden.
Stabiele netwerken en een veilige haven
De onderzoekers bevelen aan om de rol van de organisatie/actor in het kennisnetwerk mee te nemen. In het bijzonder bij de behandeling van projectaanvragen. Dat maakt het mogelijk op die rollen en de kennisopbouw te monitoren en sturen. De Topsector kan hierbij ondersteunen met stabiele netwerken.
Tegelijkertijd is vernieuwing belangrijk voor innovatie. Daarom moet het kennisnetwerk ook ruimte bieden aan nieuwkomers. Tenslotte benadrukken de onderzoekers en geïnterviewde belangrijkste actoren dat een programmatische aanpak het beste is. Dit in plaats van een projectmatige aanpak van innovatie. Partijen werken daardoor programmatischer en langduriger met elkaar samen. Zo ontstaat er meer vertrouwen en is er tijd voor reflectie. Veiligheid en stabiliteit is daarbij onmisbaar. Daarom speelt de Topsector Energie hierin een belangrijke rol.
Publicaties
Onderstaand vindt u het eindrapport met de deelrapporten per kennisnetwerk. Wilt u hierover met ons het gesprek voeren? Wij doen dat graag! Neem hierover vooral contact met ons op.
- Eindrapportage: In kaart brengen versterking collectieve kennisbasis na 8 jaar Topsector Energiebeleid (pdf)
- Deelrapportage: BBE+ (pdf)
- Deelrapportage: Efficiency en Circulaire Industrie (pdf)
- Deelrapportage: GEO-GAS (pdf)
- Deelrapportage: MVI (pdf)
- Deelrapportage: Slim en Flexibel e-systeem (pdf)
- Deelrapportage: Wind op Zee (pdf)
- Deelrapportage: Zon-PV (pdf)
- Deelrapportage: Efficiency GO (pdf)