De industrie staat voor een pittige opgave om te verduurzamen. Een van de manieren om dit te doen is data delen en leren van elkaars energiebesparende activiteiten. Maar hoe doe je dat zonder concurrentiegevoelige informatie prijs te geven? In een levendig debat wisselden deskundigen tips uit tijdens een online inspiratiesessie van de Topsector Energie. Over één ding waren ze het eens: niets doen is geen optie.
Op donderdag 7 oktober zoomde de vierde inspiratiesessie van de Topsector Energie Digitalisering in op de uitdagingen van de industrie. Bedrijven zijn aan zet om verduurzamingsplannen te maken. Data speelt hierin een sleutelrol: om energieprestaties te meten én te delen, onderling en met overheden.
Tot 30% energie besparen
Om het belang van het delen van data te benadrukken gaf dagvoorzitter Serge Santoo het woord aan Frans van den Akker, business developer industrie bij Royal Haskoning DHV. “Door digitalisering en gebruik van data kunnen bedrijven 5 tot 30% energie besparen. Het gaat om maatregelen met een terugverdientijd van een halfjaar tot 2 jaar. Dat zijn belangrijke quick wins.” Hoe bedrijven dit slim kunnen doen? “Kijk naar de digitale vaardigheden die medewerkers nodig hebben. Trek als sector met elkaar op: deel inspirerende praktijkvoorbeelden en maak juridische en technische afspraken hoe je data deelt.”
Werken aan vertrouwen
Harold Veldkamp, directeur Digitalisering van de Topsector Energie, is het eens met Van den Akker. “Wil je alle besparingspotentie realiseren, dan moet je goede afspraken maken. Anders neemt het wantrouwen toe en delen bedrijven niets meer.” Dat vertrouwen geldt ook voor de overheid. “Misschien blijkt uit cijfers dat een bedrijf wel de helft van zijn energieverbruik kan besparen. Dan moet het niet het gevoel hebben tot die besparing onmiddellijk gedwongen te worden. Een bedrijf wil handelingsvrijheid hebben om op het juiste moment de juiste maatregel te nemen.”
Eigenaarschap van data
Stichting IShare helpt partijen in de logistiek om onderling data op een veilige en vertrouwelijke manier te delen. In de paneldiscussie na de pauze lichtte directeur Gerard van der Hoeven dit nader toe. “Het uitgangspunt is om de eigenaar van de data alle controle hierover te laten houden. Iedereen houdt zich aan de licentie waarbij het ook mogelijk is om derden te machtigen.” IShare past dit principe al toe in de logistieke sector en doet nu een pilot in de energiesector. “Als RVO bijvoorbeeld subsidie verstrekt voor het verduurzamen van een pand, dan geeft de aanvrager meteen de machtiging aan RVO om data over energiegebruik te monitoren.”
Vernieuwing in plaats van optimalisatie
Aaldrik Haijer, directeur van Water Energy Solutions, is kritischer. “Bestaande energiesystemen optimaliseren is niet voldoende. De winst zit in nieuwe concepten en andere modaliteiten voor productieprocessen. Daar moeten we meer kennis over ontwikkelen. Pas dan kun je data op waarde schatten.” Veldkamp kan Haijers betoog volgen. “Henry Ford zei al: als ik mensen zou hebben gevraagd wat ze wilden, ontwikkelde ik geen auto maar een sneller paard.” Haijer: “Laten we ons dan eerst op de auto concentreren in plaats van sensoren in het achterste van een paard te hangen.”
Onderling begrip
Haijer constateert nog een aandachtspunt in het delen van data. “Producenten, netbeheerders, gebruikers en overheden moeten elkaar eerst beter leren begrijpen om goed met elkaar samen te werken en data te delen. De overheid moet bijvoorbeeld begrijpen dat je van tevoren niet zo maar commitment van bedrijven mag verwachten om in een bepaalde energiebesparende technologie te investeren.”
Ondersteuning Topsector Energie
Veldkamp is blij met de paneldiscussie. “Het is altijd goed om naar de nut en noodzaak van datadelen te kijken. Als Topsector Energie willen we marktpartijen in de industrie helpen door ze met elkaar te verbinden en te wijzen op nieuwe opties en oplossingen. Zelf zoeken we de samenwerking op met andere topsectoren, zoals Logistiek, maar ook Zorg en Water.” Volgens Van der Hoeven is data delen daarnaast vooral een kwestie van doen. “Ga het met bestaande en bewezen methoden en technieken gewoon lekker proberen. Dan ontdek je vanzelf hoe je dit het beste kunt organiseren.”