Veel geplande grote zonne-installaties kunnen niet aangesloten worden omdat op sommige delen van het land er geen capaciteit op het energienet is. Op dit moment liggen er in Nederland op grote daken en op land samen circa 8 gigawatt aan zonnepanelen. Met batterijen kan op het bestaande energienet 7,5 gigawatt extra aan grote zonne-installaties worden aangesloten. Hiermee kan genoeg elektriciteit worden opgewekt voor circa 2 miljoen huishoudens. Dat blijkt uit vandaag gepubliceerd onderzoek van CE Delft in opdracht van TKI Urban Energy en Enexis Groep. Dit laaghangende fruit zal pas geplukt worden als de overheid hier specifieke stimuleringsmaatregelen voor maakt. Op dit moment zijn deze batterijen bij zonneprojecten namelijk niet rendabel voor ontwikkelaars.
Met de inzet van batterijen bij zonne-installaties kan overdag opgewekte zonne-energie tijdelijk opgeslagen worden voor in de avond of als de zon niet schijnt. Er ligt een fors potentieel: met het gebruik van 5,5 gigawatt batterijen bij die parken kan binnen 1 of 2 jaar 7,5 gigawatt extra zonnepanelen aangesloten worden, zonder netverzwaring. Dit zorgt ervoor dat er jaarlijks 5 TWh duurzame energie 5 à 10 jaar eerder gerealiseerd wordt. Dat is goed voor 1,6-2,2 miljoen ton per jaar aan CO2-reductie. Een batterij van 1MWh is ongeveer zo groot als een zeecontainer en daarmee goed in te passen bij grote zonne-installaties op dak of land.
Stimuleringsbeleid door de overheid
Batterijen die uitgestelde invoeding mogelijk maken bij grote zonne-installaties worden – zo blijkt uit het onderzoek – echter niet voor 2030 rendabel zonder aanvullend stimuleringsbeleid van de overheid. Het onderzoek heeft niet gekeken naar welk type stimuleringsbeleid het meest effectief of goedkoop is. Bij stimuleringsmaatregelen valt onder meer te denken aan investeringssubsidies of lagere financieringslasten. Het is een politieke keuze om batterijen bij zon wel of niet te ondersteunen, maar het staat vast dat dit beleid de energietransitie flink versnelt binnen enkele jaren. Stimuleringsbeleid voor toepassing van batterijen bij zonne-installaties biedt daarmee op korte termijn een oplossing voor vele projecten die nu in de wachtkamer zitten. In de tussentijd kunnen netbeheerders werken aan het verzwaren van het net. Dat duurt echter nog vijf tot tien jaar. Daar hoeven zonneparken, met de inzet van batterijen dus niet op te wachten.
Inzet voor netbalancering wel rendabel
Daarnaast kunnen batterijen ook ingezet worden voor de balancering van het net maar deze leveren geen directe CO2-besparing op. Daarmee verhogen ze de leveringszekerheid en kunnen ze een deel van de kosten van netbalancering door Tennet verlagen. De vergoedingen die TenneT hiervoor biedt, zijn voldoende voor een rendabele businesscase. Dit leidt tot lagere kosten voor het energiesysteem en de netbeheerder en dus uiteindelijk de consument. Toch zal het maar zeer beperkt leiden tot CO2-reductie omdat er geen extra zonne-installaties kunnen worden aangesloten.
Businesscase wordt steeds beter
De businesscase van batterijen wordt de komende jaren beter. Dit komt doordat batterijen snel goedkoper worden, terwijl de opbrengsten stijgen door sterkere schommelingen van de elektriciteitsprijs. De omvang van batterijopslag in Nederland zal zonder extra stimulering naar verwachting groeien van 70 MW naar 1 à 1,5 GW in 2030. Deze toename komt doordat batterijen rendabel worden op balanceringsmarkten en de omvang van sommige markten groeit. Buurtbatterijen worden volgens het onderzoek enkel rendabel met een complex verdienmodel.
Op 1 februari 2022 worden de resultaten van dit onderzoek gepresenteerd tijdens een webinar. Aanmelden kan via onze website.
Download het rapport Omslagpunt grootschalige batterijopslag. Het achtergrondrapport gaat dieper in op de aannames en de berekenmethodiek.